به نقل از «الف»

سریال «عقیق»، غافلگیری به سبک سعید و با رمز آرا

تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۱۱۰۳۹۶

روزنامه هفت صبح : در حالی که دستپخت سعید نعمت الله و بهرنگ توفیقی منجر به سریال پرحاشیه «زیر پای مادر» شد، به نظر می رسد «عقیق» حکم برگ برنده را برای اثبات توانایی این فیلمنامه نویس و کارگردان دارد. قسمت های بعدی به قدرت قسمت اول هستند یا ورق بر می گردد؟
حرف شبکه سه به کرسی نشست و «عقیق» از شنبه شب روی آنتن رفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هفته پیش که تیزر سریال پخش شد خبری در گوشی به دستمان رسید که تیم سازنده به فرصت بیشتری نیاز دارند. از آن سو «چرخ فلک» در کنداکتور قرار گرفت و شرایط حکایت از تاخیر «عقیق» می داد. حالا اما سریال بهرنگ توفیقی به آنتن رسیده و باید شک و شبهه های قبل را فراموش کنیم... آنچه باعث شده «عقیق» را براساس قسمت اول تحلیل کنیم شروع غافلگیرکننده آن است که نوید می دهد با سریالی خوب مواجه هستیم. مهم تر از شروع، متن و دیالوگ های سعید نعمت الله است. آقای نعمت الله در چند سال اخیر بارها سوژه ما بوده؛ راستش از «مادرانه» تا «زیر پای مادر» با دیالوگ های او مسئله داشتیم و به شیوه های مختلف نقدمان را مطرح کردیم. حالا اما با روی دیگری از دیالوگ و فیلمنامه نویسی او مواجهیم.
دیالوگ
سعید نعمت الله مشهور است به دیالوگ های وزن دار. اوج آن را ماه رمضان امسال در سریال «زیر پای مادر» شاهد بودیم که غالب شخصیت ها فارغ از مختصات فردی و پایگاه اجتماعی موزون حرف می زدند و کلی مثل و کنایه به جمله های ساده شان اضافه می کردند.
نعمت الله این شیوه دیالوگ نویسی را در «مادرانه»، «مدینه» و «پشت بام تهران» هم داشت. با چنین سابقه ای انتظار داشتیم او در «عقیق» با طیب خاطر دیالوگ های شعرگونه می نویسد.
داستان بین سال های 1315 تا 1320 می گذرد و خب جنس دیالوگ های او با شخصیت ها همخوانی دارد. نعمت الله اما این کار را نکرده؛ دیالوگ هایی که در قسمت اول شنیدیم «سخت فهم» نبود و عجیب تر این که در لحظات زیادی امروزی بودند. این یک مورد را بخوانید: «نوبت بعدی جلوی مردت واستی ناکارت می کنم»؛ می بینی کلمات همانی هستند که در محاوره روزانه کاربرد دارند. جاهایی دیالوگ وزن می گیرد که شخصیت ها از مثل استفاده می کنند: «قناری تنبون عقاب تن می کنه» ولی سهم شان زیاد نیست.

قصه
سعید نعمت الله جزو فیلمنامه نویسانی است که می تواند یک قصه جذاب تعریف کند منتها اصرار بر نوشتن دیالوگ های وزن دار، قصه را زیر سایه می برد. او جاهایی که رو به سادگی آورده جواب گرفته. نمونه اش سریال های «جراحت»، «شیدایی»، و «دیوار». موفقیت این سریال ها را با «مادرانه»، «مدینه»، «پشت بام تهران» و «زیر پای مادر» مقایسه کنید که به رغم سوژه و روایت قابل قبول، از دیالوگ های آهنگین لطمه خورده اند.
براساس آنچه در قسمت اول دیدم، «عقیق» را می توان کنار سریال های موفق نعمت الله گذاشت. در این 50 دقیقه قصه به اندازه کافی وجود داشت و اگر کسی پای آن می نشست تا آخر دنبال می کرد. رونمایی از شخصیت ها و موقعیت آنها در داستان با ضرباهنگ مناسب انجام شد و این برای یک سریال برگ برنده به حساب می آید.
«عقیق» با محوریت احد شیرو (علیرضا آرا) روایت شد که کارش خرید و فروش تریاک است و به مالش تعرض شده. او برای گرفتن حقش به تهران می آید و البته پیش از آن کشمکش های زیادی پشت سر می گذارد.

کارگردانی
و باز هم براساس آنچه در قسمت اول دیدیم، سریال «عقیق» از نظر کارگردانی نمره قبولی می گیرد. بهرنگ توفیقی تا حالا تجربه کار تاریخی نداشته اما توانسته از پس سریال بربیاید. نقطه اتکا و پیابندی به اصول کلاسیک دکوپاژ است؛ دوربین بدون اداست و جای درست قرار گرفته. در تدوین هم این اصل، محور بوده و نتیجه آنکه کارگردانی «عقیق» با فیلمنامه انطباق دارد. از این منظر می توان به موفقیت سریال امید داشت یعنی اگر احتمال افت فیلمنامه یا غالب شدن دیالوگ های سنگین وجود داشته باشد نمی توان حکم به لغزش احتمالی کیفیت کارگردانی بود. به ویژه آن که بهرنگ توفیقی صاحب انگیزه است و تلاش می کند وزن کارنامه اش را بالا ببرد.
جهش او از «مسیر انحرافی» تا «انقلاب زیبا» کاملا مشهود است اما در سریال های «پشت بام تهران» و «زیر پای مادر» زیر نام سعید نعمت الله و فیلمنامه او قرار داشت. حالا در «عقیق» ظاهرا متن و کارگردانی هم وزن هستند و چه بسا بهترین سریال بهرنگ توفبقی لقب بگیرد.

فضاسازی
ایراد غالب سریال هایی که داستان شان در زمانه ای غیر از امروز می گذرد، عدم همخوانی فضاسازی با قصه است. به نظر می رسد «عقیق» از این منظر می تواند کنار سریال های ممتاز قرار گیرد. در قسمت اول نتیجه تلاش کارگردان و عوامل دیگر در خلق فضای ملموس دهه 30 به بار نشست.
طراحی صحنه و لباس فاکتور اساسی و ابتدایی است که ذهن بیننده را به برهه مدنظر پرت می کند و در «عقیق» این اتفاق رخ داده است. دکوری که برای سریال تعبیه شده منطبق با حال و هوای قصه است و مهم تر این که شلوغ بودن فضاهای بیرونی مثل بازار، باورپذیری فضای تاریخی سریال را دو برابر می کند. چهره ها نیز با شخصیت های تاریخی قرابت دارند و بر واقع نمایی سریال افزوده اند. از آن سو نمی توان موسیقی کارن همایون فر را نادیده گرفت که آن را با الهام از تم نوحه های قدیم ساخته است. موسیقی هم نقش بسزایی در شکل گیری اتمسفر سریال دارد و باعث می شود بیننده به واقع احساس کند به تماشای سریال تاریخ معاصر نشسته.
بازیگران
وقتی ترکیب بازیگران سریال رسانه ای شد، شاید خیلی ها با شک و شبهه به موفقیت آن امید داشتند: شبنم مقدمی، علیرضا آرا، نسیم ادبی، بهزاد فراهانی، ندا عقیقی، کریم امینی، جمال فوادیان، فردین شاه حسینی، مجید رحمتی، هدایت هاشمی و نادر فلاح.
در قسمت اول اما معلوم شد بهرنگ توفیقی بی جهت نقش اول سریالش را به علیرضا آرا نسپرده است. او شخصیتی به نام احد شیرو را بازی می کند: مردی قلدرمآب که کارش خرید و فروش تریاک است و راه نجاتش را در قمه کشی می بیند. با این حال به آداب مردانگی پایبند است.
علیرضا آرا پشتوانه تئاتری دارد و حالا آن تجربیات به خوبی در اختیارش قرار گرفته، احد نقشی است سخت؛ خلاف می کند و آدم می کشد رگه هایی از مردانگی دارد. پس بازیگر باید این مفهوم را نه صرفا در کلام که در اکت و میمیک به باور بیننده بنشاند. می توان پیش بینی کرد با بهترین نقش آرا در تلویزیون مواجهیم. شبنم مقدمی را در «آنچه خواهید دید» دیدیم؛ همین مقدار و سابقه درخشان او نوید یک بازی خوب دیگر را می دهد.

منبع: الف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۱۱۰۳۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین وضعیت سعید آقاخانی بعد از سقوط از ارتفاع

به گزارش همشهری آنلاین، نشست خبری سریال «نون‌خ» پس از گفت‌وگوی هنرمندان و عوامل این مجموعه تلویزیونی با مردم در سامانه ۱۶۲، مقابل رسانه‌ها نشستند تا به سؤالات پاسخ دهند. اما در کنار سعید آقاخانی و چند تن از بازیگران دیگر، امیر وفایی هم که نام او از قبل برای حضور در این نشست اعلام شده بود به پرسش و پاسخ با خبرنگاران نرسید.

در کنار مهدی فرجی تهیه‌کننده سریال، مسعود کریمی خضرا به عنوان مدیر گروه طنز مرکز سیمافیلم به نشست خبری آمده بود. همچنین صهبا شرافتی، کاظم نوربخش و ماشاءالله وروایی هم پاسخگوی اهالی رسانه شدند. نشست خبری با موفقیت این سریال در جذب مخاطب و پیشرفتِ‌در این حوزه نسبت به فصل گذشته آغاز شد.

مهدی فرجی در این باره گفت: امسال این سریال درصد قابل توجهی از فصل پیش بیننده بیشتری داشت که دلایل مختلفی هم داشت از جمله اینکه توانستیم سراغ یک قومیت دیگر هم برویم. من امروز در سامانه ۱۶۲ پذیرای بسیاری از مخاطبینی بودم که برایم جالب بود از پسربچه ۸ ساله تا خانم ۸۰ ساله درباره «نون‌خ» صحبت می‌کردند. اجازه بدهید اینجا از شخص رئیس صداوسیما و رئیس مرکز سیمافیلم تشکر کنم که میدان را هموار کردند بتوانیم به قومیت بلوچ هم بپردازیم.

اما نکته تهیه‌کننده سریال درباره حساسیت‌ها بر روی مذهب و قومیت‌ها به یکی از حاشیه‌های نشست هم تبدیل شد. چرا که او به این نکته اشاره کرد «پرداختن به قومیت‌ها حساسیت های فراوانی دارد که باید با مراقبت باشد. هر برنامه‌ای و هرکسی به راحتی نمی‌تواند به قومیت‌ها بپردازد. چرا که اصطلاحاً این کار به نوعی بندبازی است که خدایی ناکرده به کسی اهانت نشود و هرکار و هرکسی به راحتی به این موضوعات بپردازد.»

اما چرا این نکته تبدیل به حاشیه و چالش شد؛ عبارتِ خط قرمز که مهدی فرجی به آن اشاره کرد باعث شد تا خبرنگاری از او درباره خط قرمز سازمان صداوسیما و حساسیت پرداختن به قومیت‌ها بپرسد؛ او این‌چنین پاسخ داد: «شاید من نتوانستم صحبت خودم را درست جا بیندازم وگرنه اصلاً منظورم خط قرمز نبود. می‌خواستم بگویم پرداختن به قومیت‌ها آن‌قدر حساسیت دارد که برنامه‌سازان سراغش نمی‌روند چون باید به زوایای مختلف لهجه، فرهنگ، پوشش و … بپردازند. خط قرمزها در این زمینه زیاد است و به اصطلاح گفته می‌شود «سری که درد نمی‌کند چرا دستمال ببندند» از این رو همکاران کمتر سراغ قومیت می‌روند و به خود تهران می‌پردازند چون با جاهای دیگر نمی‌شود شوخی یا نقد کرد و پرداختن به آنها خیلی سخت است. اما از طرفی هم حیف است و اتفاقاً پرداختن به اینها به جذابیت سریال کمک می‌کند. مناظر شگفت‌انگیز، صنایع‌دستی درجه یک و … در شهرهای مختلف ما وجود دارد پس چرا نباید از اینها برای سریال استفاده کرد.»

فرجی در بخش دیگری از این نشست خبری به پرداختنِ «نون‌خ» به موضوع کولبرها اشاره کرد و گفت: باید تشکر کنم از اینکه اجازه دادند به قصه کولبرها بپردازیم. امروز خانمی با بغض و گریه به من گفت که این سریال ما را با قصه این افراد آشنا کرد. خودمان شاید فکر می‌کردیم پرداختن به این مسایل سخت است اما تشکر می‌کنم که گذاشتند در کنار لحظات کمدی و شاد، نقد هم داشته باشیم. مردم هم امروز می‌گفتند از دلایل علاقه‌شان به کار همین است که در کنار لحظات مفرح از درد مردم هم گفته می‌شود.

ماشاالله وروایی یا عموکاووسِ داستان «نون‌خ» در ادامه اضافه کرد: فرزند یکی از کولبرها با من صحبت می‌کرد و درباره این می‌گفت که پدرش چه کار سخت و طاقت‌فرسایی دارد. عموم مردم این سریال را ستایش می‌کردند و می‌گفتند تلویزیون قصه‌های این چنینی بسازد. صهبا شرافتی که نقش روناک را در این سریال بازی می‌کرد از صحبت با مخاطبان در سامانه ۱۶۲ گفت: فصل پنجم خیلی برایم سخت بود. من گواهینامه پایه دو نداشتم و اولین بار بود که سوار مینی‌بوس می‌شدم و رانندگی می‌کردم. این فصل خیلی برای من چالش‌برانگیز بود و لذت زیادی برایم داشت.

همان‌طور که صهبا شرافتی در صحبت‌هایش گفت کاظم نوربخش بازیگر نقش سلمان هم به همین نکته اشاره کرد که مردم از ما ساخت فصل بعدی سریال را می‌پرسیدند و یا می‌گفتند که «نون‌خ» به شهر و روستای ما بیاید و لوکیشن هم در این باره پیشنهاد می‌دادند.

مسعود کریمی خضرا به عنوان مدیر گروه طنز سیمافیلم در نشست خبری حضور داشت به مصدومین این سریال اشاره کرد و گفت: در این سریال گروه جانبازان «نون.خ» را داشتیم و همه شخصیت‌ها به نوعی با مصدومیت‌های مختلفی در این فصل مواجه شدند.

یکی از دیگر سؤالات چالشی این جلسه شکایت حسین صفامنش خواننده از سعید آقاخانی به دلیل استفاده از موسیقی او در سریال تصریح کرد: موضوع ربطی به آقای آقاخانی ندارد و به من به عنوان تهیه‌کننده مربوط می‌شود. ما در یکی از فصل‌ها هم از «شیرین شیرین» آقای محمدیان استفاده کردیم که او تماس گرفت و بسیار هم تشکر کرد و گفت این موسیقی موجب شعف و تحسین شده است. ما در بخش کولبرها از موسیقی آقای صفامنش استفاده کردیم، البته نافی موضوع مالکیت معنوی نیستم اما تصورم نبود شکایت کنند. فکر می‌کردم او زنگ می‌زند و می‌گوید دمت گرم، وقتی به کولبرها پرداختی از این قطعه استفاده کردی. البته درباره حقوق مادی و معنوی این حق با آقای صفامنش است و حتماً برای جبران ماجرا در خدمت هستم. در این ۲ فصل قبلی تلاشی هم صورت گرفت که بتوانیم با او مذاکره کنیم. اما سعید آقاخانی دنبال صدای بکری بود اما نشد از ایشان استفاده کنیم. آرزو دارم موفق باشند.

فرجی در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه آیا سازمان صداوسیما به عنوان سفارش از آنها خواسته به سمتِ بلوچستان بروند، افزود: اگر به تاریخچه «نون‌خ» از فصل اول تاکنون نگاهی بیندازیم اینکه به قومیت کُرد بپردازیم کاملاً پیشنهاد خود آقاخانی بود. من متنی را به او دادم و گفت خیلی متن خوبی است اما انگیزه‌ای ندارد مگر اینکه به سمت یکی از قومیت‌ها برویم. ریاست سازمان صداوسیما در دیدار اخیری که با عوامل داشت گفت با محوریت قوم کُرد هر بار به یک قوم دیگر هم پرداخته شود و خود آقاخانی هم دغدغه همه ایران را داشت. اما این نکته را هم بدانید کسانی که در تلویزیون کار می‌کنند شاید سفارشی کار می‌کنند چون کارفرمای ما تلویزیون است اما مذاکره می‌کنیم و سعید آقاخانی هم خیلی ظریف سراغ موضوعات می‌رود. خود ما ممیزی‌های اولیه را انجام می‌دهیم و می‌دانیم کجا ممکن است به کسی بربخورد.

اما نکته دیگر که سؤال خیلی از خبرنگاران و اتفاقاً مردم در سامانه ۱۶۲ بود به ساخت فصل ششم «نون‌خ» برمی‌گشت. فرجی در این باره چنین گفت: درباره سری ششم صحبت کردن زود است. آقای آقاخانی پستی گذاشت و گفت این فصل پایانی بر مجموعه «نون.خ» است.

تهیه‌کننده سریال همچنین درباره آخرین وضعیت سعید آقاخانی و مصدومان «نون‌خ» چنین توضیح داد: هفت نفر دست و پایشان شکست. آقای آقاخانی هم از ارتفاع سقوطی داشت که ۱۰ روز بستری بود و او را در ادامه فیلمبرداری با عصا دیدیم و باعث شد کمی نقشش تغییر کند. خوشبختانه الان ایشان سلامت هستند و مشکلی ندارند.

فرجی همچنین در خصوص اینکه آیا قرار است فیلم سینمایی «نون‌خ» ساخته شود یا خیر، افزود: درمورد سینمایی کار نه صحبت خاصی شده و نه تصمیمی برای ادامه ساخت این سریال در ورژن سینمایی گرفته شده است.

او درباره ادای نامطلوب گویش بلوچستان و ماجرای دلخوری کرمانی‌ها، تأکید کرد: من هیچ نقدی درباره گویش بلوچ ها ندیدم. ما بازیگران مختلفی از زاهدان و زابل و نقاط مختلف استان داشتیم. درباره کردها هم همینطور بود و از شهرها و نقاط مختلف در کار حضور داشتند. اما درباره هموطنان کرمانی بایستی این توضیح را بدهم، من توضیحاتی به مسؤولان کرمان دادم و گفتم سوتفاهمی ایجاد شده و برخی نکاتی که مطرح می کردند هیچ ارتباطی با کرمان نداشت. فردی هم که نشان دادیم هزار کیلومتر قبل تر از کرمان بود و هیچ کدام از خانواده اش هم لهجه کرمانی نداشتند. ما از خود مردم کرمان هم نظر نارضایت گونه نداشتیم.

فرجی در خصوص اینکه آیا سریال حذفیات و سانسورهایی داشته یا خیر، خاطرنشان کرد: سعید آقاخانی علاقه‌مند بود منطقه ای انتخاب شود که لنج و دریا و جذابیت های بصری داشته باشد که بعد از جمع‌بندی قومیت بلوچ انتخاب شد. بالأخره به طور طبیعی حذفیاتی داشتیم اما آن‌قدر نبود که به کار ما آسیب بزند. شاید از بسیاری از سریال‌های معمولی ممیزی ما کمتر بود.

کد خبر 848424 منبع: تسنیم برچسب‌ها خبر مهم نوروز بازیگران سینما و تلویزیون ایران فیلم و سریال ایرانی